Leden van de examencommissie zijn toch nooit onafhankelijk? Die vraag krijg ik vaak wanneer ik een examencommissie begeleid. En het klopt, individuele leden zijn natuurlijk nooit echt onafhankelijk omdat ze simpelweg in dienst zijn van de school en een leidinggevende directeur hebben. 

Maar is het wel de juiste vraag die wordt gesteld? Moeten individuele leden wel onafhankelijk zijn? Het antwoord is kort: nee. De bedoeling van de wet op examencommissies (WEB, 2017) is namelijk om een onafhankelijke commissie te benoemen die de examen- en diplomakwaliteit monitort en borgt. Een onderdeel van deze wet is dat de samenstelling van een examencommissie aan regels gebonden in (WEB 7.4.5). Door deze samenstelling kan de examencommissie ‘als geheel’ onafhankelijk opereren. 

Daarnaast wordt de onafhankelijkheid van de examencommissie ook bepaald door de wijze waarop zij haar werkzaamheden organiseert. Zo is het voor een lid van de examencommissie vaak lastiger om (het werk van) directe collega’s uit het eigen onderwijsteam te monitoren en te borgen. Je kent elkaar vaak beter, zodat je niet geheel objectief meer kijkt naar de uitvoering en beoordeling van een examen. 

Om die reden is het belangrijk dat je als examencommissie ook een huishoudelijk reglement maakt waarin je de taakverdeling vastlegt. Bij die taakverdeling zorg je dat individuele leden nooit de diplomadossiers checken van het eigen onderwijsteam of examens bijwonen van de eigen opleiding. Je kan dan met een frisse blik beoordelen of de afname en beoordeling voldoet aan de (school)kaders en of het diplomadossier deugdelijk is. 

Tot slot ben en blijf je als examencommissie samen verantwoordelijk. Je bent als commissie samen onafhankelijk en deskundig. En dat betekent dat je belangrijke beslissingen en evaluaties ook gezamenlijk moet bespreken tijdens de commissievergaderingen. Welke zaken zijn opgevallen bij een examenbezoek? Wat waren de omissies in sommige diplomadossiers? En wat besluiten we als examencommissie samen ten aanzien van een bijzonder verzoek voor een extra examengelegenheid?

Als commissie is het goed voldoende tijd samen te reserveren om evaluaties en beslissingen samen te nemen. Met de kennis en ervaring van alle individuele leden. Samen onafhankelijk en deskundig!