Examinering in het mbo is prachtig; tijdens een proeve van bekwaamheid laten zien wat je goed kan. Een perfect geschilderde deur, een heerlijke driegangenmaaltijd of het uitvoeren van een schoonheidsbehandeling. Examenvormen waar een student kan floreren en niet frauderen!
Maar niet alle examenvormen zijn zo prachtig. Helaas komt fraude, al dan niet met behulp van (generatieve) kunstmatige intelligentie (kortweg AI), steeds meer voor. Ook in het mbo.
De afgelopen jaren heb ik het aantal fraudegevallen flink zien toenemen, met name bij examens waarbij teksten een hoofdrol spelen, die kunnen worden gekopieerd of met AI worden gegenereerd.
Waar je een jaar geleden nog onmiddellijk zag dat iets met AI was gegenereerd, wordt het tegenwoordig steeds lastiger dit te detecteren. Als mens, als docent én als examencommissie loop je altijd achter de feiten aan. Nu is afkijken al zo oud als de weg naar Rome, dus dat kan je niet voorkomen. Wel kan je kijken of jouw examenplan veel risico loopt op deze vorm van fraude.
Wanneer je meerdere examens hebt waarbij schriftelijke teksten moeten worden gemaakt, loop je meer risico. Denk hierbij aan een ondernemersplan, marketingplan, werkstuk, reflectieverslagen of een compleet portfolio. Al deze schriftelijke opdrachten worden veelal thuis of in de beroepspraktijk gemaakt. Buiten het zicht van de school. Alle kans dus om hiermee te frauderen.
| Examenvorm | Risico | Mogelijke maatregelen |
| Portfolio | Hoog | Criterium Gericht Interview (cgi) |
| Schriftelijke werkstukken | Hoog | Presentatie of Examengesprek |
| Proeven van bekwaamheid – Praktijkexamens | Laag | Geen |
Voorkomen kan je het niet, dus zal je slimmere oplossingen moeten verzinnen. Je kan er voor kiezen studenten ter plekke de opdracht te laten schrijven, maar dat zal in veel gevallen niet mogelijk zijn. Verstandiger is na het inleveren de student een presentatie te laten verzorgen (ondernemersplan of marketingplan) of een CGI-gesprek toe te voegen (reflectieverslagen of portfolio).
Tot slot is het belangrijk dat je zowel in het examenreglement als in de examenopdracht aangeeft of het gebruik van AI is toegestaan of niet. Veel mbo-scholen kiezen om in het examenreglement aan te geven dat AI bij examens is verboden, tenzij dit anders is aangegeven. Hiermee voorkomen ze dat discussie ontstaat over het als dan niet toestaan van het gebruik van AI en kan bij fraude worden opgetreden.
Dus: scan je examenplan en ken de risico’s!
